پولیپ بینی به توده هایی غیرسرطانی، بدون درد و نرم گفته می شود که در لایه پوشش کانال هوایی بینی یا سینوس ها رشد می نمایند. این توده تنها در صورت رشد و بزرگ تر شدن می توانند موجب بروز مشکلات تنفسی در فرد شود ، از همین رو دکتر مجتبی میرزاده بهترین جراح و متخصص گوش و حلق و بینی تهران به این دسته از بیماران توصیه می کنند تا پیش از رشد آن ها نسبت به درمان اقدام نمایند. روش های درمانی این پروسه علائم آن را در ادامه این مقاله بررسی خواهیم کرد.
پولیپ بینی چه علائمی دارد؟
این توده ها شباهت زیادی به انگور داشته، آویزان هستند و به طور معمول در اثر التهابات مزمن، حساسیت های دارویی، اختلالات ایمنی و حساسیت های دارویی در افراد بروز می کنند. در پاسخ به این سوال شایع که ” پولیپ داخل دماغ خطرناک است یا خیر؟ ” باید بگوییم که پولیپ هایی که کوچک هستند موجب بروز علائم خاصی در افراد نشده ولی پولیپ هایی با حجم بزرگتر می توانند مجاری بینی را مسدود کرده و یکسری مشکلات تنفسی در افراد ایجاد نمایند. باید بگوییم که بروز این عارضه در بزرگسالان نسبت به دیگر گروه های سنی شایع تر می باشد، با این حال ممکن است در همه افراد با هر رده سنی ایجاد شود. از جمله شایع ترین نشانه های پولیپ بینی در افراد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- کاهش حس چشایی یا فقدان آن
- گرفتگی بینی به طور همیشگی و مداوم
- درد صورت
- آبریزش از قسمت عقب بینی
- سر درد
- کاهش حس بویایی یا عدم وجود آن
عوارض ناشی از پوليپ چیست؟
همانطور که در فوق گفتیم وجود پولیپ بینی افراد موجب انسداد راه جریان طبیعی هوا و همچنین جمع شدن مایع در بینی آن ها شده و امکان دارد مشکلات ذیل را برای آن ها به وجود آورد:
- عفونت سینوزیت
- گرفتگی آپنه خواب
- آسم
روش های پیشگیری از بروز پولـیپ بینی چیست؟
با راهکارهایی که در ادامه آورده ایم می توان از بروز این عارضه در خود جلوگیری نمایید:
- پرهیز از محرک های بینی
- رعایت بهداشت فردی
- کنترل آلرژی و آسم
نحوه تشخیص پولیپ بینی
پزشک به منظور تشخیص پولیپ های بینی از یک چراغ قوه استفاده نموده و نور را به درون بینی می تاباند. باید گفت که چنانچه پولیپ در اعماق بینی باشد با این روش قابل مشاهده نخواهد بود و پزشک برای حصول اطمینان از وجود یا عدم وجود پوليپ بینی از روش آندوسکوپی بهره خواهد گرفت. برای انجام این کار متخصص گوش و حلق و بینی ابزاری نازک و منعطف را که در قسمت انتهایی خود دارای چراغ و دوربین کوچکی بوده و آندوسکوپ نام دارد را به درون سوراخ های بینی وارد کرده و با این کار وضعیت پولیپ بینی را بررسی می نماید. از دیگر روش های تشخیصی پوليپ بینی که البته شیوع زیادی نیز ندارد می توان به ام آر آی یا سی تی اسکن اشاره نمود. بهترین راه برای حذف این توده ها و از بین بردن آن ها جراحی می باشد.
درمان پولیپ بینی در تهران
در ذیل به انواع روش های درمانی پولیپ اشاره شده است:
- دارو درمانی : تجویز اسپری های کورتیکواستروئید بینی ، اغلب اولین دوره درمان این عارضه می باشد. مصرف این دارو در برخی از افراد موجب کوچک شدن این ضایعه و در برخی دیگر منجر به از بین رفتن کامل آن می شود. لازم به ذکر است که در برخی موارد پزشک اقدام به تجویز کورتیکواستروئید خوراکی به بیمار می نماید. چنانچه حساسیت، عفونت، آلرژی یا التهاب ادامه داشته باشد، بسیاری از پولیپ ها باز می گردند.
- جراحی : چنانچه مصرف دارو تاثیری در کوچک شدن یا از بین رفتن پولیپ بینی نداشته باشد، پزشک اقدام به جراحی آندوسکوپی به منظور حذف این ضایعه می نماید. به موجب این جراحی که به طور سرپایی نیز انجام می شود، پزشک ضایعه ای که تهویه هوا از مسیر های سینوس را با مشکل مواجه نموده و مانع از تخلیه درست جریان مایعات شده است را بر می دارد.
جلوگیری از بازگشت مجدد پولیپ
احتمال بازگشت پولیپ بینی در صورتی که پولیپ ها به درستی درمان نشده یا به درستی از ناحیه درمان مراقبت نشود وجود خواهد داشت. در ذیل به روش ها و استراتژی هایی اشاره نموده ایم که رعایت و انجام آن ها از بازگشت این توده جلوگیری می نماید:
- استفاده از اسپری کورتیکواستروئید را قطع نکنید؛ زیرا مصرف این اسپری ها موجب کاهش التهاب بعد از جراحی می شود.
- برای جلوگیری از خشکی محیط به خصوص در فصول سرد سال از دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید؛ مرطوب بودن هوا موجب بهبود جریان مخاط در سینوس ها شده و از ملتهب شدن و انسداد بینی نیز پیشگیری می نماید.
- از شستشو دهنده یا اسپری های بینی که موجب مرطوب شدن مجاری بینی می شوند ، برای جلوگیری از بروز پولیپ بینی استفاده کنید.
- از مواد حساسیت زا همچون دود سیگار، گرد و خاک و ذرات معلق دوری کنید.
- به مدیریت آلرژی و آسم بپردازید.
چگونه از پولیپ بینی پیشگیری کنیم
در صورتی که احتمال رخ دادن این بیماری در شما بالا است و یا مشکوک به آن هستید می توانید به کمک روش ها و استراتژی های زیر از آن جلوگیری و پیشگیری نمایید :
- مدیریت آسم و آلرژی ها : برای حل این مشکلات از راهنمایی ها و روش درمانی پزشک خود پیروی کنید و در صورتی که جواب نگرفتید و نشانه ها در شما از بین نرفت با پزشک خود ارتباط برقرار کنید. در این صورت او می تواند با راهنمایی های شما مشکل را متوجه شود و راه حل مناسب تری را برای آن به شما پیشنهاد دهد.
- از سوزش بینی دوری کنید : در صورتی که مشکوک به پولیپ بینی هستید تا حد امکان از استنشاق مواد سوختنی یا قابل اشتعال خودداری نمایید. این موارد می توانند باعث ایجاد تورم و سوزش در بینی و بافت آن گردند این مواد شامل گرد و خاک ، دود تنباکو و مواد شیمیایی می شوند.
- بهداشت خود را بهبود دهید : دستان خود را به طور مرتب و بسیار با دقت و تمیز بشویید. این روش بهترین راه برای جلوگیری از تماس و ارتباط با باکتری ها و عفونت های مسری می باشد. دلیل اینکه دوری از آنها بسیار مهم است این می باشد که می توانند منجر به التهاب در بافت بینی و سینوس و مجرای بینی گردند.
- خانه خود را مرطوب کنید : از یک مرطوب کننده استفاده نمایید زیرا باعث می شود تا مجرای تنفسی شما نرم گردد و جریان عبور مخاط در این مجاری از سینوس را بهبود می بخشد و از انسداد و التهاب آنها پیشگیری می کند. همچنین به یاد داشته باشید برای جلوگیری از جمع شدن و رشد باکتری ها هرروز مرطوب کننده خود را به خوبی تمیز نمایید. این روش در صورت به درستی انجام شدن روش مناسبی برای پیشگیری از پولیپ بینی می باشد.
- از شوینده بینی استفاده کنید : از اسپری محلول آب نمک یا شوینده های دیگر بینی در مجاری بینی خود استفاده نمایید. این کار کمک می کند تا جریا مخاط در بینی روان شود و از آلرژی و سوزش نیز جلوگیری شود. شما می توانید از اسپری های شوینده بینی بدون نسخه استفاده نمایید یا کیت های تمیز کننده بینی مختلف در بازار را تهیه نمایید ؛ زیرا همه آنها می توانند نظافت بینی شما را به خوبی انجام دهند. از آبی برای تمیز کردن بینی استفاده نمایید که استیریل ، جوشیده و یا از فیلترها رد شده باشد. زمان جوشیدن آن حدود یک دقیقه است و بعد از آن باید اجازه دهید تا خنک شود. برای عبور آن از فیلتر نیز باید آب را از صافی با اندازه 1 میکرون عبور دهید تا به خوبی خالص سازی و از هرگونه مواد مضر پاک شود. همچنین نیاز است که ابزار تمیز کردن مجرای بینی را د از هر بار استفاده با یک آب پاکیزه که جوشیده یا استیریل باشد تمیز کنید تا از رشد باکتری برروی آنها جلوگیری شود.
در نهایت باید گفت که مورد اصلی و مهم درباره پولیپ بینی که باید رعایت شود نظافت بینی است که می تواند شما را از شر این بیماری خلاص کند. بنابراین به خوبی طبق دستور العمل ها بینی را شستشو دهید و نظافت محیط و وسایل را نیز به خوبی رعایت نمایید.
آیا احتمال برگشت پولیپ بینی وجود دارد ؟
در برخی از مواقع این عارضه بعد از درمان باز می گردد. بیشتر افرادی که به این مشکل مبتلا می شوند باید بدانند که این بیماری بعد از درمان تمام نمی شود و نیاز به مصرف مداوم دارو و یا حتی درمان دوباره با جراحی دارد.
چه افرادی دچار پولیپ بینی می شوند ؟
به طور کلی این مشکل معمولا در دوران بزرگسالی زمانی که افراد در دوران 30 تا 40 سالگی خود هستند رخ می دهد. دلیل رخ دادن آن نیز نتیجه برخی از انواع التهابات در بینی می باشد که برخی از آنها عبارتند از :
- آسم و تنگی نفس
- حساسیت های مختلف بینی به گرده گل و یا هاگ قارچ ها
- سینوزیت حاد
- فیبروز کیستیک
- تکرار عفونت سینوس و سایر عفونت ها
نقاهت بعد از جراحی خارج کردن پولیپ بینی
طبیعی است که مقدار کمی از خونریزی و درد ملایم را بعد از جراحی مشاهده کنید ، اما این علائم بعد از یک هفته از بین خواهند رفت. البته لازم به ذکر است که شما تا یک ماه بعد از جراحی در هنگام فین کردن مقداری خون را مشاهده نمایید. همچنین شما باید به طور مرتب شست و شوی بینی را با محلول آب و نمک ادامه دهید و امکان دارد که نیاز باشد از داروها استروئیدی در این دوره زمانی استفاده کنید. ضمنا نیاز است تا در دوران ریکاوری بعد از جراحی پولیپ بینی برای یک جلسه ویزیت و معاینه دوباره به پزشک خود مراجعه نمایید تا مطمئن شوید که مشکلی وجود ندارد و دوره نقاهت شما به خوبی می گذرد.
چه مواردی را در کوتاه مدت مشاهده خواهید کرد
بعد از اینکه دوره نقاهت شما به پایان رسید شما پیشرفت در موارد زیر را سریعا احساس خواهید کرد :
- بازیابی و بهتر شدن حس بویایی
- کاهش گرفتگی در بینی و سینوس بعد از جراحی پولیپ بینی
- از بین رفتن هر گونه عفونت و فشار در سینوس
مواردی که ریسک ابتلا به پولیپ بینی را افزایش می دهند ؟
هر گونه مشکلی که تورم و تحریک طولانی مدت بینی در مجاری یا سینوس را به همراه داشته باشد مانند عفونت ، آلرژی امکان دارد احتمال ابتلا به این بیماری را بالا بیرد. برخی از بیماری هایی که معمولا با این مشکل همراه می شوند عبارتند از :
- آسم ، بیماری است که باعث تورم در مجاری تنفسی بینی می گردد.
- حساسیت به آسپیرین
- حساسیت سینوزیت قارچی ، نوعی حساسیت به قارچ ها می باشد.
- فیبروید کیستیک ، مشکلی است که باعث غلظت موادی مانند مخاط در بدن می شود که در مجاری بینی نیز وجود دارند.
- کمبود ویتامین D ، زمانی رخ می دهد که سطح و مقدار این ویتامین در بدن شما از سطح استاندار کمتر شود.
البته سوابق خانوادگی نیز می تواند در ابتلا شما به پولیپ بینی اثر گذار باشد ؛ زیرا ترکیب برخی از ژن ها می تواند منجر به بالا رفتن احتمال ابتلا شما به این بیماری گردد.
پیشگیری از پولیپ بینی
شما می توانید با انجام مواردی که در ادامه در اختیار شما می گذاریم از ابتلا به این مشکل پیشگیری کنید و حتی احتمال ابتلا دوباره به آن را با انجام این اقدامات بعد از درمان کاهش دهید. این نکات مهم عبارتند از :
- مدیریت کردن مشکلاتی مانند آسم و آلرژی ها : این کار ار می توانید با دنبال کردن راهنمایی های پزشک خود انجام دهید.
- بهداشت خود را بهبود ببخشید : سعی کنید همیشه به خوبی و به شکل مرتب دست های خود را بشویید این موضوع باعث می شود تا احتمال پخش شدن و به ابتلا به عفونت ها و آلرژی ها کمتر شود.
- بینی را پاکسازی کنید : از اسپری های مخصوص پاکسازی بینی که از مخلوط آب و نمک تولید شده اند استفاده نمایید تا بینی را تمیز نگهدارید. این کار به بهداشت بینی و روان شدن مخاط بینی کمک بسیاری می نماید.
