پولیپ بینی چیست ؟
به طور کلی پولیپ بینی به به وجود آمدن توده هایی در حفره بینی و سینوس ها گفته می شود. پولیپ ها معمولا از مخاط، آلرژی مزمن، سینوزیت، آسم یا خود بینی نشات گرفته و ظاهر آنها به اندازه یک حبه انگور توپی پراز مایع است. البته ناگفته نماد این توده ها قابل لمس نیست و کاملا بدون درد هستند.
پولیپ ها دارای اندازه و سایز های مختلفی هستند که در برخی موارد که اندازه آنها بسیار کوچک هستند، قابل مشاهده نبوده و علائمی برای فرد به وجود نمی آورد. اما در مقابل هنگامی که پولیپ ها بزرگ باشند، می توانند مشکلاتی نظیر بسته شدن جریان هوا، مشکلات تنفسی، تغییر صدا، خونریزی از ینی، تجمع چرک و عفونت را به همراه داشته باشد.
علت ابتلا به پولیپ بینی
اصلی ترین علت بروز پولیپ، تغییر غشای سلولی بینی به شمار میرود. این غشاها در مدتهای طولانی دچار اللتهاب شده و در طولانی مدت باعث ایجاد یک توده پولیپ می شود. آلرژی ها یا عفونت های درمان نشده از اصلی ترین علتهای التهاب شدید هستند که بی توجهی به آنها انواع پولیپ خفیف و شدید را ایجاد می کند.
تفاوت پولیپ بینی و انحراف
گاهی شاید بشنویم که اشتباها به انحراف بینیف پولیپ نیز گفته می شود. باید بدانید که این دو عارضه کاملا متمایز بوده و هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. پولیپ به توده هایی گته می شود که در اثر عوامل مختلف به وجود آمده و انحراف بینی همانطور که از نامش پیداست، در اثر کج بودن تیغه یا استخوان پل بینی گفته می شود. معمولا به دلیل گرفتگی های ناشی از هردو عارضه افراد آن را با یکدیگر اشتباه می گیرند؛ اما تفاوت اصلی این دو که باید بدانید این است که انحراف معمولا یا بدو تولد یا در اثر شکستگی بینی ایجاد می شود اما پولیپ ها در اثر عفونت و التهابات بینی به وجود می آیند.
پولیپ بینی چه علائمی دارد؟
این توده ها شباهت زیادی به انگور داشته، آویزان هستند و به طور معمول در اثر التهابات مزمن، حساسیت های دارویی، اختلالات ایمنی و حساسیت های دارویی در افراد بروز می کنند. در پاسخ به این سوال شایع که ” پولیپ داخل دماغ خطرناک است یا خیر؟ ” باید بگوییم که پولیپ هایی که کوچک هستند موجب بروز علائم خاصی در افراد نشده ولی پولیپ هایی با حجم بزرگتر می توانند مجاری بینی را مسدود کرده و یکسری مشکلات تنفسی در افراد ایجاد نمایند. باید بگوییم که بروز این عارضه در بزرگسالان نسبت به دیگر گروه های سنی شایع تر می باشد، با این حال ممکن است در همه افراد با هر رده سنی ایجاد شود. از جمله شایع ترین نشانه های پولیپ بینی در افراد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- کاهش حس چشایی یا فقدان آن
- گرفتگی بینی به طور همیشگی و مداوم
- درد صورت
- آبریزش از قسمت عقب بینی
- سر درد
- کاهش حس بویایی یا عدم وجود آن
عوارض ناشی از پوليپ چیست؟
همانطور که در فوق گفتیم وجود پولیپ بینی افراد موجب انسداد راه جریان طبیعی هوا و همچنین جمع شدن مایع در بینی آن ها شده و امکان دارد مشکلات ذیل را برای آن ها به وجود آورد:
- عفونت سینوزیت
- گرفتگی آپنه خواب
- آسم
روش های پیشگیری از بروز پولـیپ بینی چیست؟
با راهکارهایی که در ادامه آورده ایم می توان از بروز این عارضه در خود جلوگیری نمایید:
- پرهیز از محرک های بینی
- رعایت بهداشت فردی
- کنترل آلرژی و آسم
نحوه تشخیص پولیپ بینی
پزشک به منظور تشخیص پولیپ های بینی از یک چراغ قوه استفاده نموده و نور را به درون بینی می تاباند. باید گفت که چنانچه پولیپ در اعماق بینی باشد با این روش قابل مشاهده نخواهد بود و پزشک برای حصول اطمینان از وجود یا عدم وجود پوليپ بینی از روش آندوسکوپی بهره خواهد گرفت. برای انجام این کار متخصص گوش و حلق و بینی ابزاری نازک و منعطف را که در قسمت انتهایی خود دارای چراغ و دوربین کوچکی بوده و آندوسکوپ نام دارد را به درون سوراخ های بینی وارد کرده و با این کار وضعیت پولیپ بینی را بررسی می نماید. از دیگر روش های تشخیصی پوليپ بینی که البته شیوع زیادی نیز ندارد می توان به ام آر آی یا سی تی اسکن اشاره نمود. بهترین راه برای حذف این توده ها و از بین بردن آن ها جراحی می باشد.
درمان پولیپ بینی در تهران
در ذیل به انواع روش های درمانی پولیپ اشاره شده است:
- دارو درمانی : تجویز اسپری های کورتیکواستروئید بینی ، اغلب اولین دوره درمان این عارضه می باشد. مصرف این دارو در برخی از افراد موجب کوچک شدن این ضایعه و در برخی دیگر منجر به از بین رفتن کامل آن می شود. لازم به ذکر است که در برخی موارد پزشک اقدام به تجویز کورتیکواستروئید خوراکی به بیمار می نماید. چنانچه حساسیت، عفونت، آلرژی یا التهاب ادامه داشته باشد، بسیاری از پولیپ ها باز می گردند.
- جراحی : چنانچه مصرف دارو تاثیری در کوچک شدن یا از بین رفتن پولیپ بینی نداشته باشد، پزشک اقدام به جراحی آندوسکوپی به منظور حذف این ضایعه می نماید. به موجب این جراحی که به طور سرپایی نیز انجام می شود، پزشک ضایعه ای که تهویه هوا از مسیر های سینوس را با مشکل مواجه نموده و مانع از تخلیه درست جریان مایعات شده است را بر می دارد.
جلوگیری از بازگشت مجدد پولیپ
احتمال بازگشت پولیپ بینی در صورتی که پولیپ ها به درستی درمان نشده یا به درستی از ناحیه درمان مراقبت نشود وجود خواهد داشت. در ذیل به روش ها و استراتژی هایی اشاره نموده ایم که رعایت و انجام آن ها از بازگشت این توده جلوگیری می نماید:
- استفاده از اسپری کورتیکواستروئید را قطع نکنید؛ زیرا مصرف این اسپری ها موجب کاهش التهاب بعد از جراحی می شود.
- برای جلوگیری از خشکی محیط به خصوص در فصول سرد سال از دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید؛ مرطوب بودن هوا موجب بهبود جریان مخاط در سینوس ها شده و از ملتهب شدن و انسداد بینی نیز پیشگیری می نماید.
- از شستشو دهنده یا اسپری های بینی که موجب مرطوب شدن مجاری بینی می شوند ، برای جلوگیری از بروز پولیپ بینی استفاده کنید.
- از مواد حساسیت زا همچون دود سیگار، گرد و خاک و ذرات معلق دوری کنید.
- به مدیریت آلرژی و آسم بپردازید.
چگونه از پولیپ بینی پیشگیری کنیم
در صورتی که احتمال رخ دادن این بیماری در شما بالا است و یا مشکوک به آن هستید می توانید به کمک روش ها و استراتژی های زیر از آن جلوگیری و پیشگیری نمایید :
- مدیریت آسم و آلرژی ها : برای حل این مشکلات از راهنمایی ها و روش درمانی بهترین جراح پولیپ بینی خود پیروی کنید و در صورتی که جواب نگرفتید و نشانه ها در شما از بین نرفت با پزشک خود ارتباط برقرار کنید. در این صورت او می تواند با راهنمایی های شما مشکل را متوجه شود و راه حل مناسب تری را برای آن به شما پیشنهاد دهد.
- از سوزش بینی دوری کنید : در صورتی که مشکوک به پولیپ بینی هستید تا حد امکان از استنشاق مواد سوختنی یا قابل اشتعال خودداری نمایید. این موارد می توانند باعث ایجاد تورم و سوزش در بینی و بافت آن گردند این مواد شامل گرد و خاک ، دود تنباکو و مواد شیمیایی می شوند.
- بهداشت خود را بهبود دهید : دستان خود را به طور مرتب و بسیار با دقت و تمیز بشویید. این روش بهترین راه برای جلوگیری از تماس و ارتباط با باکتری ها و عفونت های مسری می باشد. دلیل اینکه دوری از آنها بسیار مهم است این می باشد که می توانند منجر به التهاب در بافت بینی و سینوس و مجرای بینی گردند.
- خانه خود را مرطوب کنید : از یک مرطوب کننده استفاده نمایید زیرا باعث می شود تا مجرای تنفسی شما نرم گردد و جریان عبور مخاط در این مجاری از سینوس را بهبود می بخشد و از انسداد و التهاب آنها پیشگیری می کند. همچنین به یاد داشته باشید برای جلوگیری از جمع شدن و رشد باکتری ها هرروز مرطوب کننده خود را به خوبی تمیز نمایید. این روش در صورت به درستی انجام شدن روش مناسبی برای پیشگیری از پولیپ بینی می باشد.
- از شوینده بینی استفاده کنید : از اسپری محلول آب نمک یا شوینده های دیگر بینی در مجاری بینی خود استفاده نمایید. این کار کمک می کند تا جریا مخاط در بینی روان شود و از آلرژی و سوزش نیز جلوگیری شود. شما می توانید از اسپری های شوینده بینی بدون نسخه استفاده نمایید یا کیت های تمیز کننده بینی مختلف در بازار را تهیه نمایید ؛ زیرا همه آنها می توانند نظافت بینی شما را به خوبی انجام دهند. از آبی برای تمیز کردن بینی استفاده نمایید که استیریل ، جوشیده و یا از فیلترها رد شده باشد. زمان جوشیدن آن حدود یک دقیقه است و بعد از آن باید اجازه دهید تا خنک شود. برای عبور آن از فیلتر نیز باید آب را از صافی با اندازه 1 میکرون عبور دهید تا به خوبی خالص سازی و از هرگونه مواد مضر پاک شود. همچنین نیاز است که ابزار تمیز کردن مجرای بینی را د از هر بار استفاده با یک آب پاکیزه که جوشیده یا استیریل باشد تمیز کنید تا از رشد باکتری برروی آنها جلوگیری شود.
در نهایت باید گفت که مورد اصلی و مهم درباره پولیپ بینی که باید رعایت شود نظافت بینی است که می تواند شما را از شر این بیماری خلاص کند. بنابراین به خوبی طبق دستور العمل ها بینی را شستشو دهید و نظافت محیط و وسایل را نیز به خوبی رعایت نمایید.
آیا احتمال برگشت پولیپ بینی وجود دارد ؟
در برخی از مواقع این عارضه بعد از درمان باز می گردد. بیشتر افرادی که به این مشکل مبتلا می شوند باید بدانند که این بیماری بعد از درمان تمام نمی شود و نیاز به مصرف مداوم دارو و یا حتی درمان دوباره با جراحی دارد.
چه افرادی دچار پولیپ بینی می شوند ؟
به طور کلی این مشکل معمولا در دوران بزرگسالی زمانی که افراد در دوران 30 تا 40 سالگی خود هستند رخ می دهد. پولیپ بینی به خاطر برخی از التهابات در بینی می باشد. این التهابات عبارتند از :
- آسم و تنگی نفس
- حساسیت های مختلف بینی به گرده گل و یا هاگ قارچ ها
- سینوزیت حاد
- فیبروز کیستیک
- تکرار عفونت سینوس و سایر عفونت ها
نقاهت بعد از جراحی خارج کردن پولیپ بینی
طبیعی است که مقدار کمی از خونریزی و درد ملایم را بعد از جراحی مشاهده کنید ، اما این علائم بعد از یک هفته از بین خواهند رفت. البته لازم به ذکر است که شما تا یک ماه بعد از جراحی در هنگام فین کردن مقداری خون را مشاهده نمایید. همچنین شما باید به طور مرتب شست و شوی بینی را با محلول آب و نمک ادامه دهید و امکان دارد که نیاز باشد از داروها استروئیدی در این دوره زمانی استفاده کنید. ضمنا نیاز است تا در دوران ریکاوری بعد از جراحی پولیپ بینی برای یک جلسه ویزیت و معاینه دوباره به بهترین جراح پولیپ بینی خود مراجعه نمایید تا مطمئن شوید که مشکلی وجود ندارد و دوره نقاهت شما به خوبی می گذرد.
چه مواردی را در کوتاه مدت مشاهده خواهید کرد
بعد از اینکه دوره نقاهت شما به پایان رسید شما پیشرفت در موارد زیر را سریعا احساس خواهید کرد :
- بازیابی و بهتر شدن حس بویایی
- کاهش گرفتگی در بینی و سینوس بعد از جراحی پولیپ بینی
- از بین رفتن هر گونه عفونت و فشار در سینوس
مواردی که ریسک ابتلا به پولیپ بینی را افزایش می دهند ؟
هر گونه مشکلی که تورم و تحریک طولانی مدت بینی در مجاری یا سینوس را به همراه داشته باشد مانند عفونت ، آلرژی امکان دارد احتمال ابتلا به این بیماری را بالا بیرد. برخی از بیماری هایی که معمولا با این مشکل همراه می شوند عبارتند از :
- آسم ، بیماری است که باعث تورم در مجاری تنفسی بینی می گردد.
- حساسیت به آسپیرین
- حساسیت سینوزیت قارچی ، نوعی حساسیت به قارچ ها می باشد.
- فیبروید کیستیک ، مشکلی است که باعث غلظت موادی مانند مخاط در بدن می شود که در مجاری بینی نیز وجود دارند.
- کمبود ویتامین D ، زمانی رخ می دهد که سطح و مقدار این ویتامین در بدن شما از سطح استاندار کمتر شود.
البته سوابق خانوادگی نیز می تواند در ابتلا شما به پولیپ بینی اثر گذار باشد ؛ زیرا ترکیب برخی از ژن ها می تواند منجر به بالا رفتن احتمال ابتلا شما به این بیماری گردد.
پیشگیری از پولیپ بینی
شما می توانید با انجام مواردی که در ادامه در اختیار شما می گذاریم از ابتلا به این مشکل پیشگیری کنید و حتی احتمال ابتلا دوباره به آن را با انجام این اقدامات بعد از درمان کاهش دهید. این نکات مهم عبارتند از :
- مدیریت کردن مشکلاتی مانند آسم و آلرژی ها : این کار ار می توانید با دنبال کردن راهنمایی های پزشک خود انجام دهید.
- بهداشت خود را بهبود ببخشید : سعی کنید همیشه به خوبی و به شکل مرتب دست های خود را بشویید این موضوع باعث می شود تا احتمال پخش شدن و به ابتلا به عفونت ها و آلرژی ها کمتر شود.
- بینی را پاکسازی کنید : از اسپری های مخصوص پاکسازی بینی که از مخلوط آب و نمک تولید شده اند استفاده نمایید. این کار به بهداشت بینی و روان شدن مخاط بینی کمک بسیاری می نماید.
آیا افراد در هر سنی می توانند پولیپ بینی انجام دهند ؟
بله ، افراد در هر سنی می توانند عمل پولیپ بینی انجام دهند ، از جمله بزرگسالان و کودکان. اما در مورد کودکان ، معمولاً پزشکان توصیه می کنند که تا سن حداقل ۱۵ سالگی صبر کنند. پیش از اقدام به عمل ، مهم است که با بهترین متخصص پولیپ بینی مشورت کنید و روش مناسب برای شما را تعیین کنید.
نکات مهم مربوط به دوره نقاهت بعد از پولیپ بینی
- استراحت : بعد از عمل پولیپ بینی ، استراحت کافی برای بهبود هنگام نقاهت بسیار مهم است. سعی کنید فعالیت های شدید را کاهش دهید و به بدن خود فرصتی بدهید برای بهبود و بازگشت به وضعیت عادی.
- مصرف دارو : پزشک شما ممکن است داروهای تسکین درد ، ضد التهاب و آنتی بیوتیک به شما تجویز کند. حتماً دستورات پزشک را در مورد مصرف دقیق داروها رعایت کنید.
- تغذیه مناسب : توصیه می شود در دوره نقاهت بعد از پولیپ بینی از مواد غذایی نرم و خنک استفاده کنید. مصرف مایعات به مقدار کافی نیز بسیار مهم است.
- پیگیری با پزشک : برنامه های مراقبتی و نوبت های پس از برش را با بهترین جراح پولیپ بینی خود تنظیم کنید. وی شما را بهتر در مورد فرآیند نقاهت هدایت خواهد کرد و به هر گونه مشکل یا تغییر ناراحت کننده راهنمایی می کند.
لطفاً توجه داشته باشید که این فقط چند نکته کلی است و ممکن است پزشک شما نیز توصیه های دیگری بر اساس وضعیت شما داشته باشد. بهتر است همیشه از نصیحت پزشک خود پیروی کنید.
در صورت درمان نکردن پولیپ بینی چه مشکلاتی رخ می دهد ؟
اگر پولیپ بینی درمان نشود ، ممکن است مشکلات زیر رخ دهد :
- اختلال در تنفس: پولیپ بینی مجرای بینی را می بندد. این ممکن است باعث مشکلات تنفسی مانند انسداد نفس ، سرفه ، خشکی و التهاب بینی شود.
- عفونت های متکرر : پولیپ بینی می تواند منجر به عفونت های مکرر بینی و سینوس ها شود. این باعث ایجاد درد ، تورم و التهاب مزمن می شود.
- مشکلات خواب : اختلال در تنفس بینی ممکن است باعث بیدار شدن مکرر در شب ، اختلال در خواب و افزایش خستگی در روزهای بعدی شود.
